UBBEGA

 Ooit maakten de dorpen van de voormalige gemeente Adorp deel uit van Ubbega, een landstreek die nu vrijwel vergeten is. Zo niet de naam. Want wie kent niet het dorpshuis “Ubbegaheem” in Sauwerd of de “Historische Kring Ubbega” te Adorp-Sauwerd-Wetsinge. Het zijn bekende begrippen in de voormalige gemeente Adorp.

Maar waar komt het woord Ubbega eigenlijk vandaan?

Nadat men rond het jaar 1100 de Wolddijk had aangelegd - nu een weg, maar toen een dijk - was het ingedijkte gebied (Innersdijk) beter beschermd tegen binnenstromend water. Maar het gebied daarbuiten, tussen de Hunze en de Wolddijk in, bleef gevoelig voor overstromingen. Na elke inbraak van de zee werd er een nieuw laagje slib afgezet, waardoor het gebied langzaam werd opgehoogd. Men zegt dat het daarom de naam Opgha kreeg, wat oppergouw (hoger gelegen gebied) betekent. Het woord Opgha zou daarna via Upgha, Ubgha en Ubga verbasterd zijn tot Ubbega. Er is overigens ook een andere theorie die zegt dat Ubbega genoemd is naar Ubbe, een belangrijk man, die eens in dit gebied gewoond heeft. Hoe het ook zij, de streek Ubbega werd een deel (onderkwartier) van Hunsingo, een van de drie gewesten van de Ommelanden. Op de Wicheringekaart uit het jaar 1630 treffen we - precies tussen de dorpen Adorp en Sauwerd in - de naam Ubbega aan. Dit deel van de kaart is nu het logo van de Historische Kring Ubbega.

Tot omstreeks 1810, toen de gemeenten werden gevormd, is de naam Ubbega in gebruik gebleven. In Ubbega lagen de kerkdorpen Winsum, Bellingeweer, Onderwierum, Westerdijkshorn, Wetsinge, Sauwerd, Adorp en Harssens. De gemeente Adorp omvatte dus het zuidelijke deel van Ubbega.

Na 1810 werd de naam Ubbega nog maar zelden genoemd. Toch is er van deze oude streek nog steeds iets terug te vinden in het wapen van de Provincie Groningen (III). Dat wapen was een samensmelting van het wapen van de stad Groningen (I) met dat van de Ommelanden (II), waartoe Ubbega behoorde.

Informatie over de Historische Kring Ubbega en de streek Ubbega is te vinden op de website:   www.ubbega.nl